◊
SKIP TO ENGLISH
◊
י″א אייר תשע″ו (25טן – 26טן מאַי 2016)
צום פינף⸗און⸗צוואַנציקסטן יאָרצײַט פון מעינקע קאַץ (1991-1906) ברענגען מיר אַ ליד וואָס ער (מעינקע הירשע⸗דודס) האָט אָנגעשריבן צום פינף⸗און⸗צוואַנציקסטן יאָרצײַט פון ז י י ן טאַטן, הירשע⸗דוד כ″ץ (הירשע⸗דוד מאָינעס, 1951-1879). ס′געפינט זיך אין זײַן נײַנטן בוך יידישע פּאָעזיע, „צפת“ (פּרץ פאַרלאַג: תל אביב תשל″ט \ 1979, ז. 51). צודערצו איז אויך שייך דעם פּאָעטס ענטפער דעם טאַטן, אין ליד וואָס באַלד דערנאָכדעם: „משיח“ (ז. 52). מעינקעס טאַטע הירשע⸗דוד איז געבאָרן געוואָרן אין סוויר, די מאַמע באַדאַנע אין מיכאַלעשיק, און מעינקע אַליין — אין סווינציאַן.
◊
- דער זייגער גייט
- מײַן טאַטע דער בעל דרשן, דרשנט צו זײַן 25טן יאָרצײַט
- ◊
- מײַן קינד, דער זייגער גייט און גייט, וויי, דער זייגער גייט!
- אייביק איז דער זייגער, אַזוי קען גאָט אַליין נאָר גיין.
- אַפילו פון אַ קלאַנג אַ ווידערקלאַנג וועט ניט פאַרגיין,
- נאָר אַ טאָג אַזאַ וואָס איז קיינמאָל ניט פאַרגאַנגען פאַרגייט.
- די פאַרטאָגן ווי קינדער וועלן אייביק אַזוי גיין.
- מײַן קינד, דער זייגער גייט און גייט, וויי דער זייגער גייט!
- אייביק איז דער זייגער, אַזוי קען גאָט אַליין נאָר גיין.
- ◊
- שטערן זײַנען זייגערלעך אין אַ בלאָנדזשענדיקער נאַכט,
- און גיין קען אויך אַ פעלדז, כאָטש קיינער זעט ניט זײַן גיין.
- דער טאָל גייט צום באַרג, דער באַרג וועט צום טאָל נאָך גיין.
- אויך אין מײַן קבר שאַרט זיך די צײַט דורך אייביקער נאַכט.
- ווי דאָס גראָז אין ווינט, ווי די בענקשאַפט בין איך שטענדיק וואַך.
- ס′קען די מצבה קיין איינציקע שײַן ניט פאַרשטיינען.
- משיח וועט קומען ווי זונאויפגאַנג נאָך דער לענגסטער נאַכט.
- ◊
- מײַן קינד, אַלט ווערט אַפילו דער טויט, ווי ס′ווערט אַלט די נאַכט.
- באחרית הימים וועט שטאַרבן אַפילו די צײַט,
- בלײַבן וועלן אַלע ווײַזערס שטיין ווי פינגער פון טויט.
- פון הימל און ערד, פון מענטש און זון איז עלטער די נאַכט.
- ווי האָפענונג, זײַ שטאַרק קעגן טרויער פון ערב נאַכט.
- דערהער דאָס געלעכטער פון אַ קינדס ערשט געוויין.
- פאַרהער דאָס געוויין פון אייגענעם, לעצטן לאַכן.
- מײַן קינד, דער זייגער גייט און גייט, וויי, דער זייגער גייט.
- ◊
- ◊
- משיח
- ◊
- איך ווייס טאַטע, משיח וועט קומען פון מיכאַלעשיק,
- וועט אויף אַן אייזעלע רײַטן דורך סוויר און דורך סווינציאַן,
- דאָרט וואו די הייליקסטע ערד אויף דער וועלט איז פאַראַן.
- איך ווייס מאַמע, משיח וועט קומען פון מיכאַלעשיק,
- ווײַל אין גן⸗עדן געבליבן איז מיכאַלעשיק
- און מיט די וואָרצלען איבערגעקערט ליגט אין הימל סווינציאַן.
- דאָרט וואו די בענקשאַפט איז ווי גאָט, אָן אַן אָנהייב, אָן אַ ברעג
- וועט משיח קומען, אוי, מיכאַלעשיק, אוי סוויר, אוי, סווינציאַן.
- ◊
◊
◊
On the occasion of the twenty-fifth yórtsayt (death anniversary) of Menke Katz (1906-1991), by the Jewish calendar 11 Iyar 5776 (sundown 18 May to sundown 19 May 2016), we post his poem written on the occasion of the twenty-fifth yórtsayt of his own father, Hírshe-Dóvid Katz (1879-1951). The original Yiddish, above, appeared in his ninth book of Yiddish poetry Tsfas (Safad, Tel Aviv 1979, p. 51). This translation, by Benjamin and Barbara Harshav is from Menke. The Complete Yiddish Poems of Menke Katz. Translated by Benjamin and Barbara Harshav (Edited by Harry Smith and Dovid Katz, The Smith: Brooklyn, New York 2005, p. 735). In both Yiddish and English, the poem is followed by the poet’s short reply to his father on the yórtsayt (p. 736). Menke Katz was born in Svintsyán (today Švenčionys, Lithuania), his father Hírshe-Dóvid in Svir and his mother Badonna (Badáne) in Micháleshik (today Svir and Michalishki are a short way across the border in Belarus). Many thanks to Dr. Giedrė Beconytė (Vilnius) for the map that follows.
◊
- The Clock Ticks
- My father, who liked to hold forth, holds forth on his 25th yórtsayt
- ◊
- My child, the clock ticks on and on, Woe the clock ticks!
- The clock is eternal, only God can tick like this.
- Even the echo of a sound will still resound,
- But a day that never faded will decline and set.
- The dawns like children will tick on like this forever.
- My child, the clock ticks on and on, Woe the clock ticks!
- The clock is eternal, only God can tick like this.
- ◊
- Stars are little watches in a straying night,
- Even a rock can tick on, though no one can see its ticking.
- The valley goes to the mountain, the mountain will go to the valley.
- In my grave, too, time ruffles through the eternal night.
- Like grass in the wind, like longing, I am ever awake.
- A tombstone cannot stone a single beam of light.
- Messiah will come like sunrise after the longest night.
- ◊
- My child, even death grows old, as night grows old.
- In the End of the Days, even time will die,
- All clock hands will stop, like fingers of death.
- Night is older than sky and earth, man and sun.
- Be strong, like hope facing the sadness of the evening.
- Listen to the laughter of a child’s first cry.
- Listen to the crying in your own last laughter.
- My child, the clock ticks on and on, Woe the clock ticks.
- ◊
- ◊
- Messiah
- ◊
- I know, father, Messiah will come from Micháleshik,
- Riding a donkey through Svir and Svintsyán,
- Where there is the holiest soil in the world.
- I know, mother, Messiah will come from Micháleshik,
- for Micháleshik stayed in the Garden of Eden,
- And with roots upside down, Svintsyán lies in heaven.
- Where longing is like God, with no beginning, no end,
- Messiah will come, O Micháleshik, O Svir, O Svintsyán.
- ◊
- ◊
◊
More from Menke’s
books, Yiddish poems, English poems (2nd selection), essays, folksongs, periodicals, autobiography, biography, more…